A. Tâm với tiểu trường:
Tâm bào lạc: tâm là chủ thể hoạt động sự sống, trong tạng phủ nó đóng vai trò trọng yếu, các tạng phủ khác đều chịu sự thống nhất chỉ huy của nó, cho nên nói tâm là vị quân chủ.
B. Sinh lý bệnh của tâm:
1) Tâm chủ về thần chí:
Tâm chủ quản về mặt tinh thần, ý chí, tư duy, đoán biết việc tương lai, tương đương như hoạt động cuả thần kinh cao cấp cuả tây y.
Công năng này được tốt, bình thường thì người thấy tinh thần phấn chấn, thần chí tỉnh táo, nói năng rõ ràng, lưỡi nhuận không khô, giấc ngủ ngon lành.
Công năng này có bệnh thì tim hồi hộp, ngủ hay quên phát cuồng, ưa cười không thôi, lảm nhảm luôn, hôn mê nói sảng.
2) Tâm chủ huyết mạch:
Tâm dính lứu đến huyết mạch, huyết dịch sở dĩ lưu thông tốt trong mạch máu là nhờ tâm khí khua động, tâm khí khỏe hay yếu có ảnh hưởng trực tiếp tới sự vận hành của huyết dịch, nó phản ánh được tại chỗ mạch đập, tâm khí bất túc thì mạch Tế, vô lực, khí đến không đều nhịp của mạch không chính (Mạch Xúc, Kết, Đại).
3) Tinh ba của tâm thể hiện tại mặt, khai khiếu tại lưỡi:
Mặt và lưỡi là nơi huyết mạch được phân bố rất nhiều tại đây, cho nên công năng của tâm có bình thường hay không hãy xét màu mỡ ở mắt và chất lưỡi có thể đoán được.
- Tâm khí bình thường thì mặt mày đỏ tươi, hồng hào bóng bẩy, sắc lưỡi đỏ nhợt
- Tâm khí bất túc thì sự tuần hoàn bị trở ngại, sắc mặt sẽ mét xanh hoặc tím không bóng mượt, sắc lưỡi tím bầm không bóng.
- Tâm hỏa vượng thì chót lưỡi đỏ hoặc lở miệng, lở lưỡi
Khi đờm mê tâm khiếu thì đớ lưỡi không nói được cho nên nói lưỡi là cái mầm của Tâm
4) Sự quan hệ giữa tâm và mồ hôi:
Mồ hôi là chất dịch của tâm cho nên phải chú ý đối với tình trạng đổ mồ hôi.
Tâm bào lạc: đó là cái màng bao quả tâm, đó là lớp ngoại vi bảo vệ quả tim, vì tâm là tạng khí chúa tể hàng đầu, thông thường khi ngoại tà xâm phạm tới thì Tâm Bào Lạc chịu đựng trước, như chứng hôn mê nói sảng của bệnh ôn nhiệt gọi là nhiệt nhập tâm bào. Do đó tâm bào chủ yếu chỉ vào hoạt động của một bộ phận thần kinh cao cấp
Tiểu trường:
Công năng chủ yếu của tiểu trường là tiếp nhận đồ ăn, đồ uống đã được tiêu hóa ở dạ dày chuyển sang để tiếp tục tiêu hóa, gạn lọc trong đục
Trong là bộ phận tinh ba của đồ ăn uống từ tiểu trường tiếp thu rồi chuyển đưa sang tỳ qua tác dụng của phế mà sau sẽ tưới bón khắp châu thân.
Đục là bộ phận cặn bả của đồ ăn uống, từ tiểu trường chuyển xuống đại trường để rồi chuyển tới bàng quang.
Khi tiểu trường có bệnh ngoài việc ảnh hưởng công năng hấp thụ tiêu hóa ra còn xuất hiện trạng thái tiểu tiện bất thường
Tâm với tiểu trường thông qua dính líu bởi kinh lạc mà cấu thành quan hệ biểu lý, cho nên:
Khi tâm hỏa vượng có thể thấy chót lưỡi đỏ, đau xoang miệng, lở loét hoặc mọc mụn lở, tiểu tiện ngắn đỏ thậm chí đái ra máu, hiện tượng như thế gọi là Tâm đưa nhiệt xuống Tiểu Trường.