Theo quan niệm cũ, dân gian Việt Nam cho rằng hôn nhân chỉ là duyên số hay duyên phận. Duyên số đã được ông Nguyệt Lão ấn định, không ai có thể cưỡng lại được,bắt buộc phải lấy nhau.
Nhưng ông Nguyệt Lão là ai? Từ điển Thanh Nghị giải thích: Nguyệt Lão là một vị tiên chủ về hôn nhân.
Nguyệt Lão được hình dung như một cụ già ở trên cung trăng định đạt chuyện nhân đuyên của người trần thế. Cụ lấy một sợi tơ đỏ buộc chân người nam và người nữ với nhau thế là nhất định họ phải thành vợ thành chồng, vì vậy chuyện vợ chồng, theo quan niệm cũ, là do nơi sắp đặt của Nguyệt Lão.
Nguyệt Lão còn được gọi là ông Tơ (Vì ông ta dùng tơ đỏ và tơ hồng).
Nhưng trong cách hiểu của nhân gian thì "Lão" có thể là lão ông mà cũng có thể là lão bà. Cho nên người trần thế lại cũng tưởng tượng mà gán cho cõi tiên những quan hệ trần tục như mình đã có ông Tơ thì tất có bà Nguyệt
Sự thật thì ông Tơ và bà Nguyệt chỉ là hai tên gọi khác nhau của một vị tiên là Nguyệt Lão làm công việc kết duyên tơ hồng cho các đôi nam nữ mà thôi.
Sau này ông Tơ bà Nguyệt được dùng với nghĩa rộng được chỉ các người chuyên mối lái trong việc dựng vợ, gả chồng, dĩ nhiên những ông mai bà mối trong xã hội được mọi người gọi là ông Tơ bà Nguyệt này đều là người trần mắt thịt, chứ chẳng phải là tiên
Lý do tồn tại đông đảo của ông tư bà Nguyệt thời phong kiến bởi trong xã hội đó nam nữ, thụ thụ bất thân nên mọi cuộc hôn nhân đều phải có người mai mối. Nếu yêu nhau, cưới hỏi không cần mối lái sẽ bị chê trách. Trong xã hội xưa có nhiều người chuyên làm nghề mối lại, nếu đẹp đôi vừa lứa thì sẽ trở thành ân nhân suôt đời. Nhưng người mối lái không có tâm, khiến cuộc hôn nhân do họ mối lái biến thành bất hạnh cho người trong cuộc, sẽ bị người đời chê trách. Vậy mới có câu:
"Ở đời có bốn cái ngu
Làm mai, lãnh nợ, gác cu, cầm chầu"
Trong xã hội hiện đại ngày nay vẫn tồn tại các bà mối, các bà mối thời nay là người cố vấn, người đỡ đầu cho đôi trẻ xây dựng hạnh phúc dài lâu. Và đặc biệt trong thời buổi bùng nổ mạng thông tin thì các ông mai bà mối chính là những người lập ra những câu lạc bộ và dùng phương tiện thông tin đại chúng, mạng xã hội để kết nối những trái tim chưa tìm được một nửa của mình.